ЗАВДАННЯ ТА ПОВНОВАЖЕННЯ МІНІСТЕРСТВА У СФЕРІ НАУКИ (ДОСВІД ЧЕСЬКОЇ РЕСПУБЛІКИ, ФІНЛЯНДСЬКОЇ РЕСПУБЛІКИ, ЛАТВІЙСЬКОЇ РЕСПУБЛІКИ, РУМУНІЇ)
DOI:
https://doi.org/10.37772/2518-1718-2025-1(49)-6Ключові слова:
завдання, повноваження, міністерство, наука, законАнотація
У сьогоденності актуальним є отримання коштів за результатами конкурсного фінансування проектів в межах Рамкової програми ЄС з наукових досліджень та інновацій «Горизонт Європа». Однак, тут виділяють багато перепон. Наприклад, наявність та відповідність завдань та повноважень у належного міністерства у сфері науки. Україна лише набуває досвід участі в таких програмах. Відповідно, завдання та повноваження у Міністерства освіти і науки України в сфері науки потребують переосмислення, змін. Для цього необхідно розглянути завдання та повноваження відповідного міністерства у сфері науки тих держав-членів ЄС, які трохи випереджають Україну в отриманні зазначених вище коштів (наприклад, Чеська Республіка, Фінляндська Республіка, Латвійська Республіка, Румунія). Отже, метою статті є аналіз чеського, фінляндського, латвійського та румунського законодавства щодо завдань, повноважень відповідного міністерства у сфері науки та формулювання за необхідності авторських пропозицій з вдосконалення законодавства у цій сфері. У статті проводиться аналіз, закріплених на законодавчому рівні, завдань та повноважень Міністерства освіти, молоді та спорту Чеської Республіки у сфері науки, Міністерства освіти і культури Фінляндської Республіки у сфері науки, Міністерства освіти і науки Латвійської Республіки у сфері науки, Міністерства досліджень, інновацій та цифровізації Румунії у сфері науки. Формується висновок про те, що у всіх досліджених міністерствах, окрім Міністерства освіти і науки Латвійської Республіки, є недосконалість або відсутність завдань, повноважень у сфері науки. Автором пропонується розглянути чинні завдання та повноваження Міністерства освіти і науки Латвійської Республіки у сфері науки Україною як один із варіантів, бо вони розкриті за кожною складовою, не змінювалися та орієнтовані на отримання грантів. Ще однією пропозицією було перейняття досвіду Румунії Україною щодо створення Міністерства досліджень, інновацій та цифровізації, але в його нормативно-правому акті, що регулює правовий статус окреслити завдання та повноваження, в т.ч. у сфері науки.
Посилання
European Commission. Participation in programmes. Retrieved from https://dashboard.tech.ec.europa.eu/qs_digit_dashboard_mt/public/sense/app/1213b8cd-3ebe-4730-b0f5-fa4e326df2e2/sheet/d23bba31-e385-4cc0975e-a67059972142/state/analysis.
Accounting Chamber of Ukraine. (2018). Report on the results of the audit of the effectiveness of Ukraine’s obligations in the field of international scientific and technical cooperation and participation in the EU Framework Programme for Research and Innovation “Horizon 2020”. Retrieved from https://rp.gov.ua/upload-files/Activity/Collegium/2018/23-5_2018/Zvit_23-5_2018.pdf [in Ukrainian].
Holovashchenko, O. S. (2022). Research infrastructures: Domestic and foreign experience. In A. M. Liubchych & I. V. Ohiienko (Eds.), Legal support of scientific research infrastructure in Ukraine (theoretical and legal aspect) (pp. 29–45). Kharkiv: Research Institute of Legal Support for Innovative Development of the National Academy of Legal Sciences of Ukraine. Retrieved from https://openarchive.nure.ua/server/api/core/bitstreams/e00fecb5-5bf9-4df9-946a-38dec4490817/content [in Ukrainian].
Liubchych, A. M., & Ohiienko, I. V. (2022). Development of Big Science and research infrastructures: European Union policy. In A. M. Liubchych & I. V. Ohiienko (Eds.), Legal support of scientific research infrastructure in Ukraine (theoretical and legal aspect) (pp. 7–28). Kharkiv: Research Institute of Legal Support for Innovative Development of the National Academy of Legal Sciences of Ukraine. Retrieved from https://openarchive.nure.ua/server/api/core/bitstreams/e00fecb5-5bf9-4df9-946a-38dec4490817/content [in Ukrainian].
Lisovol, O. M., Vedeniapina, M. M., & Pasko, D. S. (2025). Industrial and scientific-technological parks in Romania. Science and Technology Today, (1)42, 102–112. Retrieved from http://perspectives.pp.ua/index.php/nts/article/view/19229/19241 [in Ukrainian].
Zákon č. 2/1969 Sb. (1969). On the establishment of ministries and other central bodies of state administration of the Czechoslovak Socialist Republic. Retrieved from https://www.zakonyprolidi.cz/cs/1969-2/zneni20250101#f2724055 [in Czech].
Společného řídicího aktu č. 9/2024 ministra školství, mládeže a tělovýchovy a státního tajemníka. URL: https://msmt.gov.cz/ministerstvo/organizacni-struktura [in Czech].
Laki valtioneuvostosta 28.02.2003, No. 175/2003. (2003). Retrieved from https://www.finlex.fi/fi/lainsaadanto/2003/175 [in Finnish].
Valtioneuvoston asetus opetusja kulttuuriministeriöstä 30.04.2010, No. 310/2010. (2010). Retrieved from https://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/2010/20100310?search%5Btype%5D=pika&search%5Bpika%5D=Valtioneuvoston%20asetus%20opetus-%20ja%20kulttuuriministeri%C3%B6st%C3%A4#P1 [in Finnish].
Valsts pārvaldes iekārtas likums 06.06.2002. (2002). Retrieved from https://likumi.lv/ta/id/63545-valsts-parvaldesiekartaslikums [in Latvian].
Izglītības un zinātnes ministrijas nolikums: Ministru kabineta noteikumi 16.09.2003, No. 528. (2003). Retrieved from https://likumi.lv/ta/id/79100-izglitibas-un-zinatnes-ministrijas-nolikums [in Latvian].
Ordonanța de urgență privind Codul administrativ din 03.07.2019, No. 57. (2019). Retrieved from https://legislatie.just.ro/Public/DetaliiDocumentAfis/236378 [in Romanian].
Hotărâre privind organizarea și funcționarea Ministerului Cercetării, Inovării și Digitalizării din 29.03.2021, No. 371. (2021). Retrieved from https://legislatie.just.ro/Public/DetaliiDocumentAfis/240561 [in Romanian].
Strategia Națională de Cercetare, Inovare și Specializare Inteligentă 2022-2027, aprobată prin Hotărârea din 20.07.2022, No. 933. (2022). Retrieved from https://legislatie.just.ro/Public/DetaliiDocument/257922 [in Romanian].